මව්බිම පුවත්පත 2016 ජුනි 10
මෑතකදී ශ්‍රී ලංකාවට විශාල වශයෙන් ස්වාභාවික ව්‍යසනවලට මුහුණදීමට සිදුවූ බව අප හොඳින්ම දන්නා කරුණකි. මා විශ්වාස කරන්නේ මෙවර ගංවතුර තත්ත්වය ඇතිවීමට බලපෑ ප්‍රධානම හේතුව වන්නේ වෙසක් පොහොය සමයේ පැවැති වඩදිය තත්ත්වය යැයි කියාය. මක් නිසාද යත් වඩදිය තත්ත්වය පැවැති නිසා ගංවතුර බැස යෑමට විශාල කාලයක් ගත වීම නිසා හානිය බරපතළ තත්ත්වයට පත්විය.
මීට බලපෑ අනෙක් කාරණය වන්නේ පහත් බිම් ගොඩ කිරීමේදී ඉතාමත් අවිචාරවත් අන්දමින් ඒවාට අවසර ලබාදීමට බලධාරීන් කටයුතු කර තිබීමයි. පහත් බිම් තිබිය යුතුය. ඒ වෙන කිසිවකට නොව, ගංවතුර වැනි තත්ත්වයන් රඳවා ගැනීමට සහ පෝෂණමය හා ජෛව විද්‍යාත්මක වශයෙන් ප්‍රයෝජනයට ගැනීමටය. අතීතයේ තෙත් බිම් ලෙස සැලකුවේ එවැනි කොටස්ය. කෙසේ වෙතත් මෙවැනි පහත් බිම් ගොඩකරනවා නම් ඔවුන් ළඟ ඉදිරියේදී ඇතිවන තත්ත්වය සම්බන්ධයෙන්ද සැලැසුමක් තිබිය යුතුය. එකතුවන ජලය මුහුදට බැස යෑමේ පථයක් තිබිය යුතුය. නමුත් මෙවර සිදු වුණේ ඇතැම් බිම් ගොඩකර ඇතැම් බිම් කොටස් කුඩාවීමය. එවිට පහළ ස්ථානවල ගංවතුර බැස යෑම සිදුවන්නේම නැත. එම ජලය ඉවත් කරන්නට නම් පොම්පයක් දමා එළියට පොම්ප කිරීම කළ යුතුය. එවැනි කිසිදු සැලැසුමක් කොළඹ නගර අලංකරණය තුළ නොවීම නිසා කොළඹ ප්‍රදේශයේ ජනතාවට මෙතරම් බරපතළ ආපදා තත්ත්වයකට මුහුණ දීමට සිදුවිය.
මෑතකදී අපට දක්නට ලැබුණු විශේෂ වෙනස්කමක් වන්නේ වැසි දින ගණන වැඩි වී දේශගුණය වෙනස් වී තිබීමය. ඇතැම් විට මෙය පුළුල්ව තිබෙන ලෝක මට්ටමේ හරිතාගාර ආචරණය වීමේ ප්‍රතිඵලයක්ද විය හැකිය. හරිතාගාර ආචරණයට බලපාන ගෝලීය උණුසුම්වීමට වගකිවයුත්තේ ප්‍රධාන වශයෙන් බලවත් රටවල්ය. නමුත් එහි බලපෑමට දරුණුවටම මුහුණ දෙන්නේ ශ්‍රී ලංකාව වැනි සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල්ය. ඒ ලෝක මට්ටමේ පරිසර හානියට හේතුව වන්නේ කාර්මික විප්ලවයත් සමඟ විශාල වශයෙන් සිදු වූ කාබන්ඩයොක්සයිඩ් පරිසරයට මුදා හැරීමය. කාබන්ඩයොක්සයිඩ් හරහා සූර්යයාගෙන් නිකුත්වන විකිරණ නැවත පිටතට නොයා මිහිතලය උණුසුම් වීමට පටන් ගත්තේය. ඉන් දේශගුණික රටාව වෙනස් වී අවශ්‍ය කාලයට වැසි නොලැබීමත්, අවශ්‍ය කාලයට අව්ව නොලැබීමත් සිදුවේ. දැන් තිබෙන තත්ත්වය වන්නේ එක්කෝ මහා වර්ෂාව නැත්නම් දැඩි නියඟය ලැබීම මිස මධ්‍යස්ථ දේශගුණයක් නොලැබීමය.
මෙම මිහිතලය උණුසුම්වීම යන ප්‍රශ්නයේදී ලංකාවේ මට්ටමෙන් කළ හැකි දේ ඇත්තේ ඉතා අවම මට්ටමකය. අපට කළ යුතුව ඇත්තේ හැකිතාක් වනාන්තර සුරැකීම පමණි. සංවර්ධන ක්‍රම ඕනෑම එකකදී අප සකස් කළ යුතු පරිසර ඇගැයීම් වාර්තාවක් ඇත. ඒ සියල්ල කරන්නේ විද්‍යාඥයන් එකතු වීය. නමුත් ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කිරීමේදී එවැනි ඇගැයීම් වාර්තා භාවිත නොකොට අවිචාර බුද්ධියෙන් කටයුතු කරන ආකාරයක්ද අපට දැකගත හැකිය. අද මෙවැනි දේ සිදුවීමට බලපාන ප්‍රධාන කාරණාවක් වන්නේ දේශපාලනඥයන් මේවාට මැදිහත්වීමය. ඇතැම් විට ජනතාව අතරට යෑමට ඔවුන් කරන ක්‍රියාවන් අනාගතයේදී අප පසුගියදා මුහුණ දුන්නාක් බඳු වූ සිද්ධීන් දාමයක් ඇතිවීමට හේතූන් විය හැකිය.
ඊට උදාහරණයක් ලෙස දක්වතොත් මත්තල සිට මාතරට දීර්ඝ කරන්නට සැලැසුම් කර ඇති අධිවේගී මාර්ගය ඉදිකිරීමේදී ඉන්ජිනේරුවන් සැලැසුම්කර තිබුණේ මහා වනාන්තරයක් හරහා මේ මාර්ගය හදන්නටය. ඔවුන් එහි වාසිය ලෙස සැලැකුවේ කැඩෙන නිවාස ප්‍රමාණය අවම වීමත්, වන්දි ගෙවිය යුතු ගණන අඩුවීමත් පමණි. ඉන් වන වන විනාශය ගැන ඔවුහු නොසිතූහ. කෙසේ වෙතත් වාසනාවකට එම යෝජනාව ප්‍රතික්ෂේප විය. ස්වාභාවික ආපදා බොහොමයක් සිදුවීමට හේතුව මෙලෙස අත්තනෝමතිකව කෙරෙන ඉදිකිරීම්ය. නමුත් ඉදිරියේදී මෙවැනි ආපදා තත්ත්වයක් මඟහරවා ගන්නට නම් පරිසර ආයතන සමඟ එක්වී ඒවායේ උපදෙස් ලබාගෙන කටයුතු කිරීම වඩාත්ම සුදුසුය.
නමුත් ලංකාවේ ඇති වී තිබෙන ඉතාම ශෝචනීය තත්ත්වය වන්නේ පෞද්ගලික ව්‍යවසායකයන්ගේ වුවමනාවට ඉදිකෙරෙන හෝටල් වැනි ව්‍යාපෘතීන් හරහා ස්වාභාවික චමත්කාරය නැත්තටම නැති වීමය. මුහුදු වෙරළ ආසන්නයේ වන මෙවැනි ඉදිකිරීම්වලින් වන්නේ මුහුදේ වටිනාකමද නොමැති වීම බව ඔවුන් අවබෝධකර නොගැනීම ගැටලුවකි. කුඩා කාලයක වාසියට අවුරුදු දහස් ගණනකට වන්දි ගෙවන්නට සිදුවන බව ඔවුහු නොදත්හ. වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවටද ඔවුන් මෙම ඉඩම් වෙන්කර ගැනීම සම්බන්ධයෙන් ප්‍රශ්න දැමූ බවද සත්‍යයකි. දේශපාලන බලපෑම්, නිලධාරී බලපෑම් මේවාට යොමු වීම මුල් අවධියේම නැති කළ යුතුය. සෑම ව්‍යාපෘතියක්ම ආර්ථිකමය වශයෙන් වර්ධනයක් සිදු වූවාට ප්‍රමාණවත් නොවේ. එය සමාජයීය වශයෙන්ද එකඟ විය යුතුය. පරිසරයට මිතුරු විය යුතුය. බොහෝ ගැටලු මතුවන්නේ මෙම ත්‍රිත්වය අමතක කොට සංවර්ධන කාර්යයන් සිදුකිරීම නිසාය.
කැලණි ගඟේ ප්‍රශ්නයද මේ දූෂණයන්, විනාශයන්ට මූලික වී ඇත. එමෙන්ම ලංකාවේ වෙරළ පිරිසුදු කළාට වැඩක් වන්නේ නැත. මුහුදද පිරිසුදු විය යුතුය. පසුගියදා ලංකාවට ඇති වූ ගංවතුර වැනි තත්ත්වයන්ට නම් ප්‍රධාන හේතුව වන්නේ මේ සඳහන් කළ පරිසර විනාශයන්ය.
කෙසේ වෙතත් මේ සියලු කාරණා අවසානයේ ලංකාවේ ආපදා කළමනාකරණයේ අකාර්යක්ෂමතාව පිළිබඳවද අපට හොඳින්ම හඳුනාගත හැකි විය. නාය යෑම් පිළිබඳ ජනතාව දැනුවත් කර ඔවුන්ට ආරක්ෂිත ස්ථානවලට යෑමට අනතුරු අඟවා තිබූ බව සත්‍යයකි. නමුත් සුනාමි ඛේදවාචකයේ සිට ලංකාවේ ආරම්භ කෙරුණු ආපදා කළමනාකරණය හදිසියේ ක්‍රියාත්මක නොවීම විශාල ගැටලුවකි. මීට විසඳුමක් වශයෙන් තොරතුරු තාක්ෂණ ආයතන හරහා ආපදා දැනුම් දීම සිදුකර මෙතරම් විනාශයක් නොවීමට බලපෑමක් කළ හැකිව තිබිණි. ආපදාවට ලක් වූවන් සිටින ස්ථාන සොයාගෙන, ඔවුන්ට ඉක්මන් සහන සැලැසීමට නව ක්‍රියාමාර්ග ගත යුතුව තිබිණි.
කොස්ගම, සාලාව අවි ගබඩාවේ පිපුරුම් සිද්ධියේදීද සම්පූර්ණ මාධ්‍යයට කරුණු වසන්කර ව්‍යසනය වැසීමට කටයුතු කරන්නට යෑමෙන්ද සිදු වූ යහපතක් නැත. ඒ සියලු කාරණා එළියට එන්නේ බොහෝ කාලයක් ගත වීමෙන් පසුවය. මේ නිසා වහාම රට තුළ ආපදා කළමනාකරණය කිරීමේ යාන්ත්‍රණයක් ක්‍රියාත්මක විය යුතුය.
තවත් කනගාටුදායක තත්ත්වයක් වන්නේ භූමිකම්පා වැනි දේ දැනුම් දීමට භූ විද්‍යා හා පතල් කාර්යාංශය වැනි ආයතන තිබියදීත් දේශපාලනඥයන් මේවා ගැන අදහස් දක්වන්නට යෑමය. අදාළ ක්‍ෂේත්‍රයේ සිටින විද්වතුන් කිවයුතු දේ දේශපාලනඥයන් කියන්නට යෑම විශාල අර්බුදයකි. වෙනත් රටවල ඒ ඒ ක්‍ෂේත්‍රවල ප්‍රධාන විද්වතුන් වෙන් වෙන් වශයෙන් සිටියද ලංකාවේ සියලු දේ දේශපාලනඥයන් හා නිලධාරීවාදය විසින් බදාගෙන සිටීම ගැටලුවකි. අනෙක විදෙස් බලපෑම්වලට යටව සුදුසු පුද්ගලයන්ට සුදුසු බලතල නොදීමද මෙවැනි තත්ත්ව ඇතිවීමේදී බලපාන්නකි. ගංවතුර, නායයෑම්, වර්ෂාව, නියඟය වැනි දේවලින් සිදුවන හානි අවම කරගන්නට නම් අදාළ ක්‍ෂේත්‍රයට දීර්ඝ කාලීනව ඒ පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබා ගැනීමට ඉඩ සැලැස්වීම සුදුසුම දෙයකි.
කෙසේ වෙතත් ගංවතුර, නායයෑම් වැනි සිදුවීම්වලට අපට කිසිවකුට ඍජුවම දෝෂාරෝපණය කළ නොහැකිය. ඒ ඒවා එක්වරම සිදුවන ව්‍යසනයන් නිසාය. නමුත් ඉදිරියේදී තවත් මෙවැනි දේ ඇති නොවීමට නම් අපගේ ආපදා කළමනාකරණය නිවැරැදි මාවතකට යොමුකර, ඊට අවශ්‍ය සම්පත් සොයාගෙන නව මාවතකට මේ පරීක්ෂණ යොමු කිරීම වැදගත් වේ. ඉන් මින් ඉදිරියට මෙවැනි ස්වාභාවික විනාශයන්ගෙන් ලංකාව තරමක් දුරට හෝ බේරා ගැනීමට හැකිවනු ඇත.